(Trong chương trình phải thực hiện 5 lần diễn án HS,
3 lần DS, 3 lần HC).
1. Khái niệm thực
hiện phiên tòa giả định (PTGĐ)
PTGĐ là hoạt động thực hành đóng vai những người tiến
hành tố tụng và những người tham gia tố tụng theo hồ sơ 1 vụ án cụ thể.
2. Mục đích và
yêu cầu
* Mục đích: Giúpcác
học viên nắm được cách thức thực hiện 1 PTGĐ, thực tập thực hành công việc của
các vai diễn trong vụ án, thông qua đó trau dồi kỹ năng hành nghề thực tế cho
các học viên sau khi tốt nghiệp khóa đào tạo tại HVTP.
* Yêu cầu:
- Chuẩn bị tốt cho việc thực hiện PTGĐ: Tất cả các học
viên đều phải đọc trước hồ sơ (HS), chuẩn bị trước cho bài thu hoạch:
+ Tóm tắt ngắn gọn nội dung vụ án bằng lời kể của luật
sư (LS).
+ Kế hoạch xét hỏi của LS.
+ Luận cứ bào chữa (hoặc luận cứ bảo vệ) cho thân chủ
theo HS vụ án.
+ Đối với những người không tham gia đóng vai diễn
án, khi theo dõi buổi diễn án còn phải viết nhận xét các vai diễn án.
[Bài thu hoạch được nộp vào cuối buổi diễn án]
- Diễn án phải nhập vai: Các học viên được phân công
vai diễn phải cố gắng diễn án nhập vai để có cảm giác phiên tòa tốt nhất.
3. Các công việc
cần chuẩn bị cho việc thực hiện PTGĐ
- Chuẩn bị HS và phân công vai diễn:
- Chuẩn bị vai diễn:
+ Các học viên được phân công đóng vai diễn án phải
đọc kỹ hồ sơ, học kỹ vai diễn của mình trước khi diễn án.
§LS phải chuẩn bị trước luận cứ bào chữa hoặc luận cứ
bảo vệ cho thân chủ.
§Kiểm sát viên (KSV) trong diễn án hình sự phải chuẩn
bị trước kế hoạch xét hỏi, đọc kỹ bản cáo trạng, chuẩn bị trước lời buộc tội, dự
kiến trước lời đối đáp trong tranh luận của vụ án.
§Thẩm phán chủ tọa phiên tòa phải chuẩn bị trước quyết
định đưa vụ án ra xét xử, dự kiến trước kế hoạch xét hỏi và cách điều khiển
phiên tòa.
§Thẩm phán khác và các hội thẩm nhân dân: Chuẩn bị
trước kế hoạch xét hỏi.
§Thư ký tòa: Nghiên cứu và chuẩn bị trước nội quy
phiên tòa.
§Chuẩn bị hội trường và các trang thiết bị cần thiết
cho việc diễn án: Tổ diễn án có mặt sớm để chuẩn bị hội trường, kê bàn ghế đúng
vị trí, đặt vành móng ngựa [nếu diễn án hình sự]…
4. Thực hành
công việc: Phiên tòa hình sự
4.1 Vai thư ký
- Ổn định trật tự phiên tòa.
- Yêu cầu những người được tòa án triệu tập xuất
trình giấy tờ tại bàn thư ký.
- Yêu cầu những người được tòa án triệu tập ngồi
đúng vị trí, bị cáo ngồi sau vành móng ngựa.
- Phổ biến nội quy phiên tòa [à Trích
dẫn trong bộ luật tố tụng].
- Mời hội đồng xét xử (HĐXX) vào phòng xử án, yêu cầu
mọi người trong phòng xử án đứng dậy khi HĐXX vào phòng xử.
- Báo cáo danh sách những người được tòa
án triệu tập khi chủ tọa phiên tòa yêu cầu.
4.2 Vai Thẩm
phán chủ tọa phiên tòa
- Sắp xếp vị trí cho mọi người trong HĐXX trước khi
vào phòng xử.
- Sau khi vào phòng xử, (Đứng) tuyên bố khai mạc phiên tòa, mời mọi người ngồi, trừ các bị
cáo trong vụ án.
- (Đứng)
Đọc quyết định đưa vụ án ra xét xử.
- (Ngồi)
Yêu cầu thư ký báo cáo danh sách những người được triệu tập.
- (Ngồi)
Tiến hành kiểm tra căn cước và phổ biến quyền, nghĩa vụ cho những người tham
gia tố tụng.
- (Ngồi)
Hỏi ý kiến KSV và những người tham gia tố tụng về phần thủ tục bắt đầu phiên
tòa. Giải quyết các ý kiến (nếu có).
- (Ngồi)
Điều khiển việc xét hỏi và tranh luận tại phiên tòa.
- Quyết định việc có quay trở lại phần xét hỏi hay
không.
- (Ngồi)
Kết thúc phần tranh luận, cho phép bị cáo nói lời sau cùng trước khi nghị án.
- (Đứng)
Tuyên bố: “Đây là vụ án rất phức tạp nên
Tòa quyết định nghị án kéo dài. Đúng … giờ … ngày … tháng … năm … yêu cầu mọi
người có mặt tại phòng xử để nghe Tòa tuyên án. Thay mặt HĐXX tôi tuyên bố kết
thúc phiên tòa ”.
4.3 Vai Kiểm sát
viên (KSV)
- KSV phải vào vị trí ngồi của mình trước khi HĐXX
vào phòng xử án, kiểm tra lại cáo trạng, bản luận tội, KH xét hỏi của KSV.
- Chuẩn bị ý kiến để phát biểu và (Đứng) phát biểu về phần thủ tục bắt đầu
phiên tòa (nếu có).
- (Đứng)
Trình bày bản cáo trạng khi bắt đầu thủ tục xét hỏi.
- (Ngồi) Tiến
hành xét hỏi khi được Chủ tọa phiên tòa yêu cầu.
- (Đứng)
Trình bày lời luận tội.
- (Đứng)
Tiến hành hỏi đáp, tranh luận với các bên.
4.4 Vai Thẩm
phán khác và các hội thẩm
- Chuẩn bị trước các câu hỏi.
- Ngồi cùng bàn với chủ tọa.
- Tiến hành hỏi theo sự điều khiển của chủ tọa.
4.5. Vai Luật sư
(LS)
- LS phải xuất trình giấy giới thiệu tại bàn thư ký.
- Ngồi trước, vào vị trí của LS.
- Kiểm tra lại kế hoạch hỏi, luận cứ bào chữa hoặc
luận cứ bảo vệ cho thân chủ.
- Chuẩn bị ý kiến để phát biểu (nếu có thì Đứng phát biểu), chuẩn bị trước các tài
liệu, chứng cứ mới (nếu có) để xuất trình trong phần thủ tục bắt đầu phiên tòa.
- (Ngồi)
Tiến hành hỏi khi được chủ tọa yêu cầu.
- (Đứng)
Trình bày lời bào chữa hoặc lời bảo vệ cho thân chủ khi được chủ tọa yêu cầu.
- (Đứng)
Tiến hành đối đáp với các bên. Trong quá tình đối đáp, nếu thấy cần thiết phải
hỏi thêm để làm rõ thì đề nghị HĐXX cho quay trở lại phần xét hỏi để làm rõ.
4.6 Các vai khác:
Bị cáo, người bị hại, nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự, người có quyền lợi
nghĩa vụ liên quan vụ án, người làm chứng, người giám định, người phiên dịch,
người đại diện hợp pháp của một số người tham gia tố tụng
- Phải đọc kỹ vai diễn và phải thực hiện công việc
theo sự điều khiển của chủ tọa.
Chú
ý: Với diễn án dân sự và
diễn án hành chính thì các trình tự thủ tục cũng được tiến hành như phiên tòa
hình sự nhưng có những điểm khác biệt sau:
§Không bố trí vành móng ngựa.
§Không có việc KSV đọc cáo trạng và luận tội.
§Khi bắt đầu phần xét hỏi, chủ tọa phải yêu cầu
nguyên đơn, (người khởi kiện) trình bày lý do khởi kiện.
Sau đó, yêu cầu bị đơn (người bị kiện) trình bày ý
kiến v/v khởi kiện của phía bên kia và ý kiến phản tố nếu có.
Sau đó, đề nghị LS của nguyên đơn (người khởi kiện)
trình bày lý do khởi kiện cùng với các chứng cứ, căn cứ để bảo vệ cho thân chủ.
Sau đó, đề nghị LS phía bị đơn (người bị kiện) trình
bày ý kiến v/v kiện của phía bên kia, ý kiến phản tố nếu có và đưa ra các chứng
cứ, bằng chứng để bảo vệ cho thân chủ.
Sau đó, chủ tọa tuyên bố “xét thấy việc hòa giải tại phiên tòa không thành nên Tòa quyết định tiếp
tục tiến hành tố tụng đối với vụ án”. Rồi tiến hành xét hỏi và tranh luận
theo thủ tục chung. Trước khi kết thúc việc tranh luận, chủ tọa đề nghị đại diện
VKS phát biểu ý kiến về thủ tục tố tụng đối với vụ án. Sau đó tuyên bố nghị án
kéo dài.